Ülkemizde özellikle 1970’li yıllardan sonra geniş kitlelerin sermaye katılımlarını toplayarak Şirket kurmak yönünde önemli uygulamalar yapılmıştır. Bugün sektöründe iyi yerlere gelmiş birçok şirkete baktığımızda sermaye payları içerisinde çok sayıda azınlık ortakları görmek mümkündür.

Bu kitleler zaman zaman bir ilçenin sakinleri zaman zaman bir ilin iş adamları ve genellikle de yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız olmuştur. Sermaye birikimlerini karlı yatırımlara dönüştürmek isteyen kitleler bunları güvendikleri kişilerin kurdukları şirketlere sermaye olarak aktarmışlardır.

Bu şirketlerin yanı sıra Aile şirketi olarak kurulan belli bir yapıya kavuşan şirketlerde 1990’lı yılların başından itibaren İMKB’de işlem görmek için başvurarak, borsa kanalıyla yatırımcı ortakları bünyelerine katmışlardır.

Ülkemizin şirket yapısının çok önemli kısmını oluşturan bu iki şirket tipinde yönetimi ve karar alma mekanizmasını elde tutmak müteşebbisler veya kurucu aile bireyleri için birinci öncelik olmuştur. Bu sebeple genel olarak oyda imtiyaz maddelerini ana sözleşmelerine koymuşlardır.

Bugün benzer özelliklere sahip tüm şirketleri incelediğinizde kurucu veya müteşebbis ortakların örneğin “A” grubu hisselere sahip olduğu ve bu hisselerin sahibine 1 pay için 50 oy, 1 pay için 100 oy gibi haklar verdiği görülmektedir. Örneğin şirketin % 10 gibi azınlık bir hissesine sahip olan kurucu aile oy imtiyazı nedeniyle hem genel kurulda hem de yönetim kurulunda çoğunluk hakları elde edebilmekte ve şirketin yönetimini elinde bulundurabilmektedir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu özellikle imtiyazlı hisseler konusunda birçok yeniden düzenleme gerçekleştirmektedir. Biz bu gün sadece oyda imtiyaz maddesini ele almaya çalışacağız. Konuyla ilgili 479. madde şu şekildedir;

II – Oyda imtiyazlı paylar
MADDE 479- (1) Oyda imtiyaz, eşit itibarî değerdeki paylara farklı sayıda oy hakkı verilerek tanınabilir.
(2) Bir paya en çok onbeş oy hakkı tanınabilir. Bu sınırlama, kurumlaşmanın gerektirdiği veya haklı bir sebebin ispatlandığı durumlarda uygulanmaz. Bu iki hâlde, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinin, kurumlaşma projesini veya haklı sebebi inceleyip, bunlara bağlı olarak, sınırlamadan istisna edilme kararını vermesi gerekir. Projede yapılacak her değişiklik mahkeme kararına bağlıdır. Kurumsallaşmanın gerçekleşmeyeceğinin anlaşıldığı veya haklı sebebin ortadan kalktığı hâllerde istisna etme kararı mahkeme tarafından geri alınabilir.
(3) Oyda imtiyaz aşağıdaki kararlarda kullanılamaz:
a) Esas sözleşme değişikliği.
b) İşlem denetçilerinin seçimi.
c) İbra ve sorumluluk davası açılması.

Kanun maddesinden görüldüğü üzere Mahkeme kararının gerektiği iki özel durum dışında imtiyazlı oy sınırı 1 pay için en çok 15 oy olarak sınırlandırılmıştır. Eğer ilgili mahkeme kararı alınmaz ise bu gün 1 pay 50 oy, 1 pay 100 oy gibi dengelere oturtulan Şirketlerin karar mekanizmasında önemli değişiklikler olabileceği aşikârdır.

479. madde ile ilgili olarak hali hazırda kurulan ve bu madde ile çelişen oy imtiyazları olan şirketlerin durumu nedir? Ne Olacaktır?

Bununla ilgili olarak 6103 sayılı TTK Uygulama kanununun 28. maddesinde üç düzenleme bulunmaktadır. İlgili düzenlemeler şu şekildedir;

IX – Oy hakkı ve oyda imtiyazlı paylar ile nama yazılı payların devredilmelerinin sınırlanması
MADDE 28 –
(3)Türk Ticaret Kanununun 479 uncu maddesinin birinci fıkrasına aykırı esas sözleşmeler, anılan Kanunun yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde, anılan fıkra hükmüne uygun hâle getirilir.
(4)Türk Ticaret Kanununun 479 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen sınırı aşan sayıda oyda imtiyaz öngören esas sözleşme hükümleri, Türk Ticaret Kanununun yayımı tarihinden itibaren üç yıl içinde, anılan fıkraya uyarlanır veya mahkemeden anılan fıkrada öngörülen karar alınır.
(6)Bu maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında yapılması şart koşulan sürede gerekli esas sözleşme değişikliklerinin ve uyarlamaların gerçekleştirilmemesi hâlinde, oyda imtiyazı düzenleyen esas sözleşme hükümleri, birinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen sürenin dolduğu tarihte kendiliğinden geçersiz hâle gelir ve esas sözleşmede öngörülen oya ilişkin imtiyazların tümü kanunen sona erer.

Uygulama kanunun yaptığı düzenlemeye göre 1 paya 15 oydan fazla imtiyaz veren şirketlerin ana sözleşmeleri en geç 14 Şubat 2014 tarihine kadar düzeltilecek ve bu imtiyazlar 15 oya düşürülecektir. Düşürülmediği takdirde 15 Şubat 2014 sabahı kendiliğinden 1 pay 1 oya dönüşecektir.

İki yıla yakın bir zaman olmak ile beraber önemli hisse hareketleri gerektiren böyle bir düzenleme için geç bile kalmış sayılabilirsiniz. Hızlı bir şekilde yol almakta çözüm üretmekte fayda var.

Son olarak bu konunun özelinden 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun geneline bir yorum yapar isek;

Kanun ertelenir mi? Web sitesine ne koyarız? Faturaya kimleri yazarız? Kaç nüsha evrak saklarız? Vb. günlük popüler konuları bir kenara bırakın.

Kanunu değerlendirip ne değişikler getirdiğini ve şirketinizde nasıl sonuçlar ortaya çıkaracağını analiz etmiş, bir Avukatı ve bir Mali Müşaviri karşınıza alıp kanunun size getirdiği hakların ve yükümlülüklerin bir listesini yapın yol haritanızı belirleyin.

Bunun doğal sonucu olarak ta yeni dönem de kaybolmayın, var olun.