28.03.2013 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda kabul edilen Torba Kanunun 80. Maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun “Denetleme” başlıklı üçüncü bölümünün “Genel olarak” başlıklı 397.maddesi aşağıdaki şekilde yenilenmiştir.

Ayrıca Torba Kanunun 82.maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun Limited Şirketlerde Denetim başlıklı 635. Maddesine de yapılan küçük ekleme ile Limited Şirketler bu yenilemenin etkisinden kurtarılmış daha açık ifade ile yeniden getirilen denetim zorunluluğunun dışında bırakılmıştır.

Çeşitli kaynaklardaki bilgi kirliliğinden kurtarmak amacıyla maddenin son halinin tamamını aşağıda sunuyor. Önemli noktalara madde den sonra soru cevap şeklinde değerlendirmeye devam ediyoruz.

“MADDE 397-
(1) Dördüncü fıkra uyarınca denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içindedir.

(2) Denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun başlığında açıkça belirtmek zorundadır. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu için de uygulanır. Denetime tabi olduğu hâlde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmündedir.

(3) Şirketin ve topluluğun finansal tabloları ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, denetleme raporunun sunulmasından sonra değiştirilmişse ve değişiklik denetleme raporlarını etkileyebilecek nitelikteyse, finansal tablolar ile, birinci fıkra çerçevesinde yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu yeniden denetlenir. Yeniden denetleme ve bunun sonucu, raporda özel olarak açıklanır. Denetçi görüşünde de yeniden denetlemeyi yansıtan uygun eklere yer verilir.

(4) 398 inci madde kapsamında denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulunca belirlenir.

(5) Dördüncü fıkra kapsamı dışında kalan anonim şirketler ile 4572 sayılı Kanun kapsamındaki kooperatifler ve bunların bağımsız denetime tabi olmayan üst kuruluşları bu fıkra hükümlerine göre denetlenir. Denetime ilişkin usul ve esaslar ile bu fıkra uyarınca denetim yapacak denetçilerin niteliklerine, uyacakları etik ilkelere, görev ve yetkilerine, seçilmelerine, görevden alınmalarına veya ayrılmalarına; denetimin ve denetim raporlarının içeriğine ve raporun genel kurula sunulmasına ilişkin hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. Kanunun denetçinin sorumluluğuna ilişkin hükümleri, bu fıkra uyarınca denetim yapacak denetçilere de kıyasen uygulanır.

(6) Beşinci fıkra kapsamında denetime tabi olduğu halde söz konusu denetimi yaptırmayanların finansal tabloları ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş hükmündedir.”

Hangi A.Ş.’lere Denetim Geldi?

Tüm Anonim Şirketlere desek yanlış olmaz artık cirosu, aktif büyüklüğü ne olursa olsun tüm anonim şirketlerde bir denetim mekanizması var. Yani temel anlamda başa döndük. Eski kanunda da tüm A.Ş.’lerde murakıp diye adlandırdığımız bir denetim sistemi vardı artık yeni kanunda da tüm A.Ş.’lerde bir denetim sistemi var.
Ancak burada A.Ş.’ler ikiye ayrıldı

1.Grup Bakanlar Kurulu kararıyla faaliyet gösterdikleri piyasa aktif büyüklük ciro vb kıstaslar etkisi altında “Bağımsız Denetim Şirketlerine” kendisini denetletmek zorunda olanlar.

2.Grup bunların dışında kalıp yeni yapılan düzenleme 397.maddenin 5.fıkrasına göre denetlenecekler.

2.Grup Anonim Şirketlere Nasıl Bir Denetim Geldi?

En net cevap BİLMİYORUZ!

Bu konu ikincil mevzuata bırakıldı. İkincil mevzuatta Gümrük ve Ticaret Bakanlığının hazırlayacağı ve Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek bir Yönetmelik ile belli olacak. Umarız bu yönetmelik hazırdır ve Kanunun hemen ertesi günü yayınlanır.

Yapılacak denetimle ilgili sorumluluk maddeleri bağımsız denetçilerin sorumlulukları ile aynı olacağını 5.fıkranın son cümlesinden anlıyoruz. Bu sebeple yapılacak çalışmaların denetçinin bu sorumluluğu üstlenebilmesi için gerekli makul güvenceyi sağlayabileceği yeterlilikte olması gerekiyor.

Aksi takdirde çok kısıtlı bir denetim modeli ile denetçilerin böyle bir sorumluluğu alması beklenemez.

2.Grup Anonim Şirketler Denetçi Olarak Kimi Atayacak? Eskisi Gibi Çaycı, Bekçi Murakıplar Devam Edecek mi?

En net cevap BİLMİYORUZ!

Bu konu ikincil mevzuata bırakıldı. İkincil mevzuatta Gümrük ve Ticaret Bakanlığının hazırlayacağı ve Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek bir Yönetmelik ile belli olacak. Umarız bu yönetmelik hazırdır ve Kanunun hemen ertesi günü yayınlanır.

Hem sorumluluk maddesinin kıyasen uygulanması, hem denetlenmemiş mali tabloların yok hükmünde olması nedeniyle eski murakıp sistemimiz gibi çaycı, bekçi murakıp olmasını beklemiyoruz.
Esasında normal olan Kanunun denetçiyi belirleyen 400.maddesine atıfta bulunması veya diğer ihtimal kanundaki denetçiyi belirleme yetkisini verdiği Kamu Gözetim Kurumuna bu belirleme için atıfta bulunulmasıydı. Ancak yapılan bu düzenleme yeni bir denetçi tanımı ve bir denetçi belirleme makamı ortaya çıkardı.

Umarız yapılacak düzenleme ile Önce Türmobtan meslek mensubu, Sonra KGK’dan bağımsız denetçi yetkisi ondan sonra ilgili piyasanın yetkili kurumundan (SPK, BDDK) denetim lisansı şeklinde adeta bir yetki alma maratonuna dönüşen sürece yeni etaplar eklenmez.

2.Grup Anonim Şirketlerin Önemli Bir Kısmı Mart ayı içerisinde Genel Kurul Yaptı, Genel kurullarında denetçi seçmediler hatta Ana sözleşmelerindeki Denetim maddelerini yenilediler. Şimdi Yeniden Genel Kurul mu yapacaklar?

Çarpıcı sorulardan biriside bu. Torba Kanunun yürürlük maddesinde yayımlandığı tarihte yürülüğe girer diyor. Defterlerin kapanış tasdiklerinin de aynı torbada bulunmasından dolayı da bu tarihin Bugün (29.03.2013) Yarın (30.03.2013) veya en geç Pazar (31.03.2013) günü olmasını bekliyoruz. Pekiyi bu Anonim Şirketler ne zamana kadar Denetçi seçecekler bunu genel kurulların damı seçecekler Yönetim Kurullarında mı seçecekler burası henüz belli değil.

Sonuçta zaman ilerliyor denetime konu olan yıl hızla ilerliyor. Maddeden anladığımız kadarıyla Bakanlar Kurulunun bu sistemi erteleme yetkisi yok o sebeple sistemin sağlıklı işleyebilmesi için hemen yönetmeliğin çıkması ve şirketlerin bu yönetmeliğe göre hızlıca karar almaları gerekiyor.

Sonuç.

İlk günden beri eleştirdiğimiz, şirketlerin denetimsiz kalması uygulamasında limited şirketlerin kapsam dışı bırakılmasına rağmen önemli bir adım atıldığını düşünüyoruz. Ancak bu önemli adımın layıkıyla işlevselleşebilmesi için Gümrük Ticaret Bakanlığına ve Bakanlar Kuruluna büyük iş düşüyor.

Bu düzenlemeyi hem hızlı hem doğru yeni soru işaretlerine mahal vermeden yeni sorunlar yaratmadan çözmeleri gerekiyor. Konunun yakın takipçileri farkındadır ama gene de hatırlatmak gerekirse başladığımız noktaya geri döndük.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığımızın adı Sanayi Ticaret Bakanlığı iken Kızılcahamam da yaptığı İkincil Mevzuat kampında tam da böyle bir modeli öne sürmüş ve üzerinde çalışarak ikincil mevzuatını hazırlamıştı.

Meslek odaları ile de görüşüp büyük şirketler için bağımsız denetim şirketi onların dışındakiler için geliştirilmiş bir murakıplık sistemi üzerinde uzlaşmıştı.

Ne olduysa bir anda ortaya çıkan gazete manşetleri, köşe yazıları ve akabinde çıkan kanun hükmünde kararnameler ve kanun değişiklikleri ile sistem çok başka yerlere gitmişti. Yaklaşık bir buçuk yıllık bir sürecin ardından her alanda başladığımız noktadayız.

SPK kanuna eklediği maddeler ile denetim alanında ilave kıstaslar ile belirleme yetkisini geriye aldı. BDDK kanunda yaptığı değişiklikle kendi alanında düzenleme yetkisini geriye aldı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bu kanun değişikliği ile kendi alanında düzenleme yapma yetkisini geriye aldı. Maliye Bakanlığı 6335 sayılı yasa ile defterlerini geriye aldı.

Geriye iki hamle kaldı.

TÜRMOB’un meslek mensupları ile ilgili yetkilendirme ve eğitim işlerini geriye alması,

KGK’nun Denetim Standardı, Muhasebe Standardı yayınlayan bilim kurullarını oluşturması ve herkesin ama herkesin gözetimini yapacağı bir Gözetim sistemi oluşturması.

Bu iki hamlede gerçekleşirse gerçekten yapılanmamızı tamamlamış ve geleceğe güvenle bakan el birliği ile çalışan bir yapımız oluşmuş olacaktır.

Son olarak bugünün anlam ve önemine binaen yılmadan doğru bildikleri için mücadele eden sorun odaklı değil çözüm odaklı olarak çalışmalarına devam eden her türlü tepki ve engele rağmen yollarında devam eden başta İç Ticaret Genel Müdürlüğü olmak üzere Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bürokratları ile Sn. Bakanı canı gönülden tebrik ediyorum.